Kirjakovski.mk
Зошто зеваме?

Зошто зеваме?

Ајде да се обложиме дека во текот на читањето на овој напис барем еднаш ќе зевнете. Не затоа што e здодевен — туку поради фактот што зевањето е многу „заразно“. Ова го тврдам врз основа на студиите кои покажуваат дека во лабораториски услови зевањето може да се поттикне преку разни методи: на пр. помисла на зевање 1, гледање видео материјали од луѓе коишто зеваат, дури и читање приказни во кој ликовите зеваат се доволни да предизвикаат физички акт на зевање 2....

<span title='2023-04-14 12:56:32 +0200 +0200'>април 14, 2023</span>
Автоматичност: дефиниција и компоненти

Во фокусот на окото

Додека ги читате овие реченици, буквите се оцртуваат и отскокнуваат од позадината, нивните линии се остри и прецизни, но ако само за момент ги свртите очите за некој сантиметар понастрана од нив — стануваат замаглени и нечитливи. Впрочем, повторно обрнете внимание на првата реченица од воведниот параграф погоре додека ја читате следнава реченица: Мојот дружељубив коњ со тих галоп фаќа брз џиновски глушец по туѓо ѕитче.1 Забележувате дека во отсутво на очен фокус, скоро е невозможно да се прочита што пишува погоре во текстот....

<span title='2023-03-07 23:33:07 +0200 +0200'>март 7, 2023</span>
Автоматичност: дефиниција и компоненти

Автоматичност: дефиниција и компоненти

Автоматичноста е еден од основните феномени кои се истражуваат во когнитивните науки. Таа се дефинира како способност да се процесираат информации и извршуваат задачи брзо, ефикасно и независно, без исцрпување на когнитивните ресурси, без свесна намера, без внимание и напор, со еден збор – без некаква когнитивна контрола. Карактеристично за автоматските процеси е тоа што тие се иницирани и водени од дразбите (не од целите и намерите на организмот), често се ригидни, стереотипни и нефлексибилни....

<span title='2023-03-05 12:37:28 +0200 +0200'>март 5, 2023</span>
Праговите на перцепцијата: праг на дискриминација

Праговите на перцепцијата: праг на дискриминација

Претходно зборувавме за апсолутниот праг на перцепцијата врз основа на кој организамите детектираат присуство или отсуство на одредена дразба. Во овој напис ја дискутираме најмалата потребна разлика во интензитетот на дразбите за организмот да ги разликува една од друга. На Слика 1 е прикажана мојата дигитална кујнска вага. Нејзиниот произведувач тврди дека таа мери тежини до 2 kg со прецизност од 1 g. Со други зборови, вагата може да “перцепира” две различни тежини само доколку тие се разликуваат меѓусебно за најмалку 1 грам....

<span title='2023-03-04 21:25:04 +0200 +0200'>март 4, 2023</span>
Удобноста на слугувањето

Удобноста на слугувањето

Да се мисли со својата глава или не – прашање е сега! Оваа варијација на Хамлетовата дилема има за цел да ја сумира главната теза на колумнава – дека и состојбата на немислење може да те доведе до пријатен, удобен, здебелен живот. Иако уште од забавиште нѐ убедуваат дека треба да учиме, да го осознаваме светот и стекнуваме разни вештини, „критички да размислуваме“ под премисата дека тоа ќе ни овозможи поголем успех во животот, сепак сведоци сме дека многумина откриле еден далеку поедноставен начин за лесничко виреење – да бидат слепо послушни и да слугуваат....

<span title='2022-09-22 11:36:55 +0200 +0200'>септември 22, 2022</span>
Редок генетски синдром открива како модерниот човек еволуирал „попријателско“ лице

Редок генетски синдром открива како модерниот човек еволуирал „попријателско“ лице

Во биологијата сѐ е предмет на еволуција, па дури и човековото лице. Тоа е можеби најважниот дел од телото – преку него се храниме и дишеме, но пред сѐ, лицето е главниот апарат преку кој човекот и останатите социјални видови комуницираат. Лицата на нашите подалечни предци изгледале прилично поразлично од лицето на модерниот човек. Едно од главните прашања кога нешто се проучува во еволуцијата е како и зошто еден еволуциски процес довел до одреден фенотип (надворешниот изглед или надворешната појава на својствата и белезите кај организмите; види Анимација 1 за тоа колку поразлично изгледале нашите биолошки предци)....

<span title='2022-08-27 12:16:50 +0200 +0200'>август 27, 2022</span>
Привлечноста на лошите вести

Привлечноста на лошите вести

Само лоши вести во последно време, нели? Секојдневно се повеќе сме разочарани од тоа што го читаме по медиумите, од она што го гледаме на телевизија. Многумина дури и свесно избегнуваат да следат вести, чувствувајќи апатија и летаргија поради огромната количина на негативна содржина која влијае стресно и вознемирувачки (негативните психолошки ефекти од негативните медиумски содржини станаа посебно евидентни за време на корона пандемијата). Таквата содржина ја пасивизира и демотивира јавноста и со тоа сериозно го поткопува општеството....

<span title='2022-08-11 15:45:32 +0200 +0200'>август 11, 2022</span>
Дигиталниот слон во собата

Дигиталниот слон во собата

Законот за т.н. „дигитални учебници“ сѐ уште тивко стои со отворен статус на Електронскиот национален регистар на прописи на Република Македонија (ЕНЕР) уште од месец Март, 2021. Се чини дека минатата година после бурната реакција на јавноста, каде родителите и интелектуалците директно се спротиставија на екс министерката Мила Царовска и нејзината желба да воведе урнебесни промени во македонското образование без да се повика на научните факти и сознанија, во моментов темата за истата таа „дигитализација“ е стишена и закопана во илјадниците други контроверзии кои се случија оттогаш....

<span title='2022-03-23 19:36:01 +0200 +0200'>март 23, 2022</span>
Дали навистина сме беспомошни?

Дали навистина сме беспомошни?

Во 1967 година еден млад постдипломец шета низ темните и долги ходници на Универзитетот во Пенсилванија. Додека неговите чекори одекнуваат низ мермерното ехо, Мартин Селигман размислува за тоа зошто некои од неговите колеги честопати се пасивни, демотивирани, зошто лесно се откажуваат дури и од решавањето на наједноставните задачи и предизвици, зошто постојано се жалат како ништо не им оди од рака и како не можат да си ја променат „судбината“....

<span title='2022-01-01 20:44:16 +0200 +0200'>јануари 1, 2022</span>
Праговите на перцепцијата: апсолутен праг

Праговите на перцепцијата: апсолутен праг

Во 1860 год. една книга радикално го менува мислењето на многу тогашни научници и филозофи кои сметале дека човечкиот ум не може објективно да се мери. Германскиот физичар Густав Теодор Фекнер (1801–1887) ја објавува „Елементи на психофизиката“, книга со која практично психологијата станува експериментална наука. Психофизиката ја проучува релацијата помеѓу физичката стимулација врз сетилата и перцепцијата која произлегува од таа стимулација. Таа има за цел физички да ја квантифицира перцепцијата и тежнее да одговори на две битни прашања:...

<span title='2021-12-28 01:55:16 +0200 +0200'>декември 28, 2021</span>